Polar Katarakt Nedir?
Polar katarakt, göz merceğinin (lens) ön (anterior) veya arka (posterior) kutbunda, yani merkezi eksen üzerinde yer alan, sınırları belirgin, genellikle lokalize (bölgesel) bir katarakt türüdür. Doğuştan (konjenital) veya yaşamın erken dönemlerinde ortaya çıkabilir. Adındaki "polar", merceğin bir kutbunda yer aldığını ifade eder.
İki Temel Türü:
- Anterior Polar Katarakt: Göz merceğinin ön yüzeyinde, merkeze yakın bir noktada küçük, beyazımsı bir opasite (bulanık leke) şeklindedir. Genellikle çok küçüktür, lensin geri kalanı şeffaftır ve görme kalitesini çoğu zaman belirgin şekilde etkilemez. Sıklıkla kalıtsal olabilir ve iki gözde de görülebilir. Çoğunlukla stabil kalır ve büyümez.
- Posterior Polar Katarakt: Göz merceğinin arka kapsülünün merkezinde yer alır. Ön polar katarakta göre daha önemlidir çünkü görme eksenini doğrudan etkiler. Işığın odaklanmasında ciddi sorunlara yol açabilir. Görmede belirgin azalma, parlama (özellikle araba farlarına bakarken), ışık hassasiyeti ve okuma zorluğuna neden olabilir. Zamanla ilerleme eğiliminde olabilir.
Nedenleri ve İlişkili Durumlar:
- Konjenital (Doğuştan): Hamilelik dönemindeki enfeksiyonlar, genetik faktörler veya metabolik bozukluklarla ilişkili olabilir. Aile öyküsü sık görülür.
- Gelişimsel: Gözün embriyolojik gelişimi sırasında, lensin oluşumundan sorumlu yapıların (örn. arka lentikonus) normalden sapması sonucu oluşabilir.
- Posterior Polar Katarakt özellikle, göz merceğinin arka kapsülünün zayıf olduğu bir durumla ilişkilidir ve cerrahi sırasında komplikasyon riskini artırabilir.
Belirtileri:
- Anterior polar tipte çoğu zaman belirgin bir şikayet olmayabilir. Tesadüfen muayenede fark edilir.
- Posterior polar tipte ise:
- Görmede bulanıklık veya azalma
- Parlama ve ışık hassasiyeti (fotofobi)
- Renklerin soluk görünmesi
- Tek gözde çift görme (monoküler diplopi)
Teşhis ve Tedavi:
- Teşhis: Detaylı bir göz muayenesi ile konur. Biyomikroskop (slit lamba) muayenesi ile kataraktın yeri, boyutu ve yoğunluğu net olarak değerlendirilir. Görme keskinliği testi ve göz dibi muayenesi de yapılır.
- Tedavi Yaklaşımı:
- Anterior Polar Katarakt: Görme etkilenmemişse ve ilerlemiyorsa genellikle tedavi gerekmez. Düzenli aralıklarla takip yeterlidir.
- Posterior Polar Katarakt: Görme kaybı hastanın günlük yaşamını etkilemeye başladığında cerrahi düşünülür. Standart fakoemülsifikasyon (FAKO) tekniği ile yapılan katarakt ameliyatı, bu türde özel bir dikkat gerektirir. Çünkü arka kapsül çok ince ve zayıf olabilir; ameliyat sırasında yırtılma riski yüksektir. Bu nedenle cerrah, özel teknikler (örn. düşük ultrason enerjisi kullanımı, "kapsül polisajı" yapmama) uygulayarak ve dikkatli bir şekilde ilerler. Ameliyat sonrası görmede belirgin iyileşme sağlanır.
Özetle:
Polar katarakt, göz merceğinin ön veya arka kutbunda sınırlı kalan bir katarakt formudur. Anterior tipi genellikle zararsız ve stabil iken, posterior tipi görme kaybına yol açabilen ve cerrahi açıdan dikkatli planlama gerektiren bir durumdur. Doğuştan olabileceği gibi, erken çocukluk döneminde de ortaya çıkabilir. Her iki durumda da bir göz hastalıkları uzmanı tarafından değerlendirilmesi ve takip edilmesi gereklidir. |
