Kedilerde Katarakt: Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi
Evet, kedilerde de tıpkı insanlarda ve diğer hayvanlarda olduğu gibi katarakt görülebilir. Ancak köpeklerle karşılaştırıldığında, kedilerde katarakt görülme sıklığı nispeten daha düşüktür. Katarakt, göz merceğinin şeffaflığını kaybederek opak (bulanık veya mat) bir hal almasıdır. Bu durum, ışığın retinaya ulaşmasını engeller ve görme kalitesinde ciddi bir düşüşe, hatta körlüğe yol açabilir.
Kedilerde Kataraktın Başlıca Nedenleri
- Yaşlanma (Senil Katarakt): İlerleyen yaşla birlikte göz merceğinin yapısında bozulmalar olabilir. Bu, kedilerde en yaygın nedenlerden biridir.
- Diyabet (Şeker Hastalığı): Diyabetik kedilerde, yüksek kan şekeri seviyeleri göz merceğine sızarak metabolizmasını bozar ve "diyabetik katarakt" oluşumuna neden olur. Bu, kedilerde köpekler kadar sık olmasa da önemli bir nedendir.
- Göz Travmaları: Göze alınan bir darbe, kedi kavgasındaki yaralanma veya bir cisimle batma gibi travmalar katarakta yol açabilir.
- Göz İçi İltihapları (Üveit): Kedilerde oldukça sık görülen üveit, göz merceğinin beslenmesini bozarak sekonder katarakt oluşturabilir. Üveitin kendisi de viral enfeksiyonlar (FIV, FeLV, FIP), toksoplazma, hipertansiyon veya bağışıklık sistemi hastalıkları gibi ciddi altta yatan sorunlardan kaynaklanabilir.
- Konjenital (Doğuştan) Katarakt: Yavru kedilerde genetik nedenlerle veya anne karnındaki enfeksiyonlar nedeniyle doğuştan katarakt görülebilir.
- Beslenme Eksiklikleri: Yavru kedilerde yetersiz beslenme nadir bir neden olabilir.
- İlaç Yan Etkileri veya Radyasyon: Çok nadir görülse de bazı ilaçların uzun süreli kullanımı veya radyasyona maruz kalma etken olabilir.
Kedilerde Kataraktın Belirtileri Nelerdir?
- Göz bebeğinde (pupilla) normalde siyah ve şeffaf olan bölgede beyazımsı, mavimsi veya grimsi bir opaklık veya lekelenme. Bu opaklık başlangıçta küçük bir nokta şeklinde olabilir ve zamanla tüm merceği kaplayabilir.
- Görme kaybı belirtileri: Eşyalara veya mobilyalara çarpma, merdiven inip çıkmada güçlük, oyuncakları takip edememe, sese aşırı bağımlı hale gelme, tanıdık ortamlarda bile dikkatli ve tedirgin yürüme.
- Gözde kızarıklık, sulanma veya şaşılık (özellikle travma veya üveit ile birlikteyse).
Teşhis ve Ayırıcı Tanı
Katarakt teşhisi için bir veteriner hekim (tercihen veteriner göz hastalıkları uzmanı) detaylı bir göz muayenesi yapar. Önemli olan, kataraktı kedilerde çok daha sık görülen bir başka durumdan ayırt etmektir:Lentiküler Skleroz (Nükleer Skleroz).
- Lentiküler Skleroz: Genellikle 7 yaş üstü kedilerde görülen, göz merceğinin merkezinin (nükleus) sertleşmesi ve hafif mavimsi-gri bir renk almasıdır. Bu bir hastalık değil, yaşlanmanın normal bir sürecidir. Görmede çok hafif bir bulanıklık yapabilir ancak katarakt gibi ciddi görme kaybına neden olmaz. Hekim, özel bir aletle (oftalmoskop) yapacağı muayenede bu iki durumu kolayca ayırt edebilir.
Ayrıca, kataraktın altta yatan nedenini (diyabet, üveit, hipertansiyon gibi) bulmak için kan testleri, tansiyon ölçümü ve detaylı bir genel muayene gerekebilir.
Kedilerde Katarakt Tedavisi
- Medikal (İlaçlı) Tedavi: Kataraktın ilerlemesini durduracak veya tedavi edecek kanıtlanmış bir ilaç bulunmamaktadır. Ancak, katarakta neden olan altta yatan hastalık (diyabetin kontrolü, üveitin tedavisi, hipertansiyonun düzenlenmesi) mutlaka tedavi edilmelidir. Bu, kataraktın ilerlemesini yavaşlatabilir ve kedinin genel sağlığı için hayati önem taşır.
- Cerrahi Tedavi: Kedinin görme kalitesini artırmak ve körlüğü önlemek için tek kalıcı tedavi yöntemidir. Fakoemülsifikasyon adı verilen, insanlarda da uygulanan modern bir teknikle bulanıklaşan mercek ultrasonik titreşimlerle parçalanarak temizlenir ve yerine yapay bir mercek (göz içi lensi) yerleştirilir. Bu ameliyat hassas bir mikrocerrahi işlemidir ve mutlaka bu konuda deneyimli bir veteriner göz cerrahı tarafından yapılmalıdır.
Cerrahi Kararı ve Sonrası
Her kataraktlı kedi cerrahi adayı değildir. Ameliyat kararı; kedinin genel sağlık durumuna, yaşına, kataraktın nedenine ve evresine, gözün diğer yapılarının (özellikle retina) sağlıklı olup olmadığına bağlıdır. Ameliyat sonrası birkaç hafta boyunca kedinin göz damlalarını düzenli kullanması, koruyucu bir yakalık takması ve kontrollere gitmesi gerekir. Başarı oranı yüksek olmakla birlikte, enfeksiyon, glokom (göz tansiyonu) veya retina dekolmanı gibi komplikasyon riskleri taşır.
Özetle
Kedilerde katarakt görülebilen ve ciddiye alınması gereken bir göz hastalığıdır. Erken teşhis ve altta yatan nedenin belirlenmesi tedavi başarısı için çok önemlidir. Gözlerinde herhangi bir bulanıklık veya görme sorunu fark ettiğinizde, zaman kaybetmeden veteriner hekiminize başvurmanız, kedinizin görme yetisini ve yaşam kalitesini korumak açısından hayati önem taşır. |
