Katarakt ameliyatı sonrası ödem neden görülür?

Katarakt ameliyatı sonrasında gözün retina tabakasında sıvı birikmesi şeklinde ortaya çıkabilen ödem, cerrahi işlemin doğal bir sonucu olarak gelişebilen yaygın bir durumdur. Bu durum, genellikle makula bölgesini etkileyerek görmede bulanıklığa yol açar ve çeşitli faktörlerin etkisiyle ortaya çıkabilir.
07 Aralık 2025

Katarakt Ameliyatı Sonrası Ödem: Nedenleri ve Detaylı Açıklaması


Katarakt ameliyatı (fakoemülsifikasyon), göz içindeki bulanıklaşmış doğal merceğin (lens) alınıp yerine yapay bir merceğin (göz içi lensi) yerleştirildiği, oldukça başarılı ve yaygın bir cerrahi işlemdir. Ameliyat sonrası dönemde, özellikle gözün retina tabakasında (ağ tabaka) sıvı birikmesi şeklinde ortaya çıkan ödem, nispeten sık karşılaşılan bir durumdur. Bu durum genellikle "Makula Ödemi" veya tıbbi adıyla "Kistik Makula Ödemi (KMÖ)" olarak bilinir. Makula, keskin ve detaylı görmemizden sorumlu retina merkezidir.

Katarakt Ameliyatı Sonrası Ödemin Temel Nedeni

Temel neden, cerrahi işlemin doğası gereği gözde oluşan enflamasyon (iltihabi tepki) ve buna bağlı olarak retina damarlarından sıvı sızmasıdır. Ameliyat sırasında, ne kadar minimal invaziv ve hassas olursa olsun, göz dokularında bir miktar travma ve stres oluşur. Bu durum, gözün iç kısmında prostaglandin gibi enflamatuar mediatörlerin salınımını tetikler. Bu kimyasallar, makula bölgesindeki kılcal damarların geçirgenliğini artırarak damar dışına sıvı sızmasına ve ödem oluşmasına yol açar.

Ödem Gelişimini Kolaylaştıran Risk Faktörleri ve Diğer Nedenler

Her hastada aynı derecede ödem görülmez. Bazı faktörler ödem riskini önemli ölçüde artırır:

  • Önceden Var Olan Göz Hastalıkları: Diyabetik retinopati, retina ven tıkanıklığı, üveit, yaşa bağlı makula dejenerasyonu (YBMD) gibi retina hastalıkları, gözün damar yapısını zaten hassas hale getirdiği için ameliyat sonrası ödem riskini yükseltir.
  • Ameliyat Sırasında Yaşanan Komplikasyonlar: Cerrahi işlemin zor geçmesi, ameliyat süresinin uzaması, lens kapsülünde yırtık olması, vitreus kaybı (gözün jel benzeri sıvısının bir kısmının kaybı) veya fazla ultrason enerjisi kullanılması gibi durumlar enflamasyonu şiddetlendirerek ödem riskini artırır.
  • Göz İçi Lensinin (GİL) Yerleşimi: Arka kapsül içine yerleştirilen lensler ön kamaraya yerleştirilenlere göre daha az ödem riski taşır. Ayrıca, bazı özel lens tipleri (multifokal, torik vb.) daha fazla enflamasyona neden olabilir.
  • Hastanın Sistemik Hastalıkları: Kontrolsüz diyabet, hipertansiyon veya sistemik enflamatuar hastalıklar (örneğin romatoid artrit) riski artıran faktörlerdir.
  • Göz İçi Basıncındaki Değişimler: Ameliyat sonrası erken dönemde göz içi basıncının (tansiyonun) yükselmesi veya düşmesi, makula bölgesinin dolaşımını etkileyerek ödeme katkıda bulunabilir.
  • Geçirilmiş Göz Ameliyatı veya Laser Tedavisi: Daha önce geçirilmiş retina ameliyatı veya lazer tedavisi olan gözler daha hassastır.

Ödem Ne Zaman Ortaya Çıkar ve Belirtileri Nelerdir?

Katarakt ameliyatı sonrası makula ödemi genellikle ameliyattan 4-8 hafta sonra, bazen daha geç dönemde ortaya çıkar. En yaygın belirtiler şunlardır:

  • Görmede bulanıklık veya azalma (genellikle ameliyat sonrası ilk düzelmenin ardından yeniden kötüleşme şeklinde fark edilir)
  • Görüntünün ortasında karanlık veya gri bir leke
  • Düz çizgileri dalgalı, kırık veya eğri görme (metamorfopsi)
  • Işığa karşı hassasiyet

Tanı ve Tedavi

Tanı, göz doktorunun detaylı bir göz muayenesi ve Optik Koherens Tomografi (OKT) ile konur. OKT, makula ödemini kesitler halinde, milimetrenin binde biri hassasiyetle gösteren, non-invaziv bir görüntüleme yöntemidir.

Tedavi, ödemin şiddetine ve altta yatan nedene göre planlanır. Çoğu hafif olgu, ameliyat sonrası rutin kullanılan steroidli ve non-steroid anti-enflamatuar (NSAİİ) göz damlaları ile kendiliğinden düzelir. Daha dirençli veya şiddetli olgularda ise şu tedaviler uygulanabilir:

  • Göz İçi Enjeksiyonlar: Göz içine steroid (örn. triamsinolon) veya anti-VEGF (örn. ranibizumab, bevacizumab) ilaç enjeksiyonları yapılabilir. Bu ilaçlar damar geçirgenliğini azaltarak ödemi hızla geriletir.
  • Sistemik İlaçlar: Ağızdan alınan steroid veya NSAİİ haplar kısa süreli kullanılabilir.
  • Fokal Lazer Fotokoagülasyon: Özellikle diyabetik hastalarda, sızdıran spesifik damarlara yönelik olarak uygulanabilir.

Sonuç

Katarakt ameliyatı sonrası makula ödemi, cerrahiye bağlı enflamasyonun doğal bir sonucu olarak gelişebilen, genellikle geçici bir komplikasyondur. Erken teşhis ve uygun tedavi ile büyük oranda kontrol altına alınabilir ve görme kaybı geri döndürülebilir. Bu nedenle, ameliyat sonrası düzenli kontrollere gitmek ve görmede herhangi bir kötüleşme hissedildiğinde vakit kaybetmeden göz doktoruna başvurmak çok önemlidir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap
şifre
Sizden Gelen Sorular / Yorumlar
Çok Okunanlar
Katarakt Nasıl Oluşur?
Katarakt Nasıl Oluşur?
Haber Bülteni
Güncel
Katarakt Ameliyatı Sonrası Lens Kayması
Katarakt Ameliyatı Sonrası Lens Kayması
Güncel
Katarakt Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
Katarakt Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
Güncel
Katarakt Ameliyatı Sonrası Sorunlar
Katarakt Ameliyatı Sonrası Sorunlar
;