Katarakt ameliyatı sonrası mercek kayması nasıl tedavi edilir?

Katarakt ameliyatı sonrasında nadir görülen ancak önemli bir komplikasyon olan mercek kayması, yapay göz içi lensinin yerinden oynaması durumudur. Bu yazı, lens dislokasyonunun nedenlerini, belirtilerini ve güncel tedavi yaklaşımlarını detaylı bir şekilde ele alıyor.

Konu kakkında 1 soru soruldu ve cevaplandı

Katarakt Ameliyatı Sonrası Mercek Kayması (Lens Dislokasyonu) ve Tedavisi

Katarakt ameliyatı, göz içindeki bulanıklaşmış doğal merceğin (lens) alınıp yerine yapay bir göz içi lensinin (intraoküler lens, IOL) yerleştirildiği, oldukça başarılı ve yaygın bir cerrahi işlemdir. Ancak nadir durumlarda, bu yapay mercek ameliyattan sonraki günlerde, haftalarda, aylarda hatta yıllarda orijinal yerinden kayabilir veya tamamen yer değiştirebilir. Bu duruma "lens dislokasyonu" veya "mercek kayması" denir.

Mercek Kayması Neden Olur?

Göz içi lensini tutan zonül adı verilen ince iplikçiklerin zayıf olması (özellikle yüksek miyop, travma geçmişi, bazı genetik hastalıklarda).
Ameliyat sırasında zonüllerde oluşan fark edilmemiş bir hasar.
Göze alınan bir darbe (travma).
Göz içi basıncında ani değişiklikler.
Gözün diğer hastalıkları (örneğin, üveit, yüksek miyopi, psödofakik göz).

Belirtileri Nelerdir?

Ani veya yavaş gelişen bulanık, puslu görme.
Çift görme (diplopi).
Işıkların etrafında haleler, parlama veya gölgeler görme.
Görüş kalitesinde dalgalanmalar (baş pozisyonu değiştirince düzelme gibi).
Gözde ağrı, kızarıklık (eşlik eden glokom veya üveit varsa).

Tedavi Nasıl Planlanır?

Tedavi, kaymanın derecesine, hastanın görme şikayetlerine, eşlik eden diğer göz problemlerine (glokom, retina sorunu vb.) ve merceğin tipine göre belirlenir. Tedavi seçenekleri şunlardır:

1. Gözlem ve Takip

Eğer mercek kayması minimalse, hastada ciddi bir görme kaybı veya komplikasyon riski yoksa ve hasta görme kalitesinden memnunsa, doktor düzenli aralıklarla kontrollerle durumu izlemeyi tercih edebilir. Bazı hastalar hafif kaymayı gözlük veya kontakt lensle telafi edebilir.

2. Lazer (YAG Lazer) Tedavisi

Bu yöntem, kaymış merceğin neden olduğu bir komplikasyonu tedavi etmek için kullanılır. Mercek arkasında oluşan ve görüşü bulanıklaştıran "arka kapsül opasitesi" (ikincil katarakt) durumunda standart olarak uygulanan YAG lazer, mercek kayması tedavisinde ancak çok özel ve sınırlı bir durumda işe yarar: Eğer mercek hafifçe kaymışsa ve görüntüyü bozan ince lifler (kapsül veya zonül) varsa, lazerle bu lifler kesilerek görüntü netleştirilebilir. Ancak bu, merceği yerine sabitlemez, sadece görme yollarını açar.

3. Cerrahi Müdahale (Lens Repozisyonu veya Değişimi)

En sık uygulanan kesin tedavi yöntemidir. İki ana cerrahi teknik vardır:

Merceğin Yerine Sabitlenmesi (IOL Repozisyonu): Kaymış olan mevcut yapay mercek, özel dikişler (skleral fiksasyon) veya göz içine yerleştirilen halkalar (iris klips lens veya scleral fixatörler) kullanılarak yeniden sabitlenir. Bu yöntemde genellikle aynı mercek kullanılır.
Mercek Değişimi (IOL Eksplantasyonu ve Yeni IOL İmplantasyonu): Eğer mevcut mercek uygun değilse veya hasarlıysa, çıkarılarak yerine yeni bir mercek takılır. Bu yeni mercek de skleral fiksasyon veya iris klips teknikleriyle güvenli bir şekilde sabitlenir.

4. Ön Kamaraya veya Vitreusa Müdahale (Pars Plana Vitrektomi - PPV)

Mercek tamamen arka bölüme (vitreus boşluğuna) düşmüşse, tedavi daha karmaşıktır. Bu durumda genellikle bir vitreoretinal cerrah devreye girer. Vitrektomi ameliyatı ile gözün arka bölümündeki jel (vitreus) temizlenir, düşmüş olan mercek çıkarılır veya yerine sabitlenir. Yeni bir mercek ya ön bölüme (ön kamaraya) ya da yine skleraya dikilerek arka bölüme yerleştirilebilir. Bazen bu aşamada mercek takılmayabilir ve hasta ameliyattan sonra katarakt öncesi durumuna dönerek yüksek numaralı gözlük veya kontakt lens kullanabilir.

Ameliyatın Riskleri Nelerdir?

Bu ikinci cerrahiler, ilk katarakt ameliyatına göre daha komplekstir ve riskleri daha yüksektir:

Enfeksiyon veya iltihap riski.
Göz içi kanaması.
Retina dekolmanı riskinde artış.
Göz tansiyonunda (glokom) geçici veya kalıcı yükselme.
Korneada ödem (şişme).
Görmede beklenen iyileşmenin tam olmaması.

Sonuç ve Önemli Uyarılar

Katarakt sonrası mercek kayması nadirdir ancak ciddi bir komplikasyondur.
Yukarıda sayılan belirtilerden herhangi biri ortaya çıkarsa, vakit kaybetmeden göz doktorunuza başvurmalısınız.
Tanı, detaylı bir göz muayenesi (biomikroskop, göz dibi muayenesi) ve genellikle göz ultrasonu ile konur.
Tedavi kararı, göz hastalıkları uzmanı ve gerekirse vitreoretinal cerrah tarafından hastanın özel durumuna göre verilir.
Göz travmalarından korunmak, bu riski azaltmak için önemlidir.

Erken teşhis ve uygun tedavi ile çoğu hastada görme fonksiyonu başarıyla geri kazanılabilmektedir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap