Gözde katarakt neden oluşur?

Göz merceğinin şeffaflığını kaybetmesiyle ortaya çıkan katarakt, görme kalitesini ilerleyici şekilde etkileyen bir durumdur. Bu rehber, yaşlanmadan genetik yatkınlığa, yaşam tarzı seçimlerinden çeşitli tıbbi durumlara kadar katarakt oluşumuna zemin hazırlayan temel nedenleri ve risk faktörlerini detaylıca açıklıyor.

Konu kakkında 1 soru soruldu ve cevaplandı

Gözde Kataraktın Oluşum Nedenleri: Detaylı Bir Rehber

Katarakt, gözün içindeki doğal merceğin (lens) şeffaflığını kaybederek bulanıklaşmasıdır. Bu durum, görüş kalitesinde ilerleyici bir azalmaya yol açar. Katarakt oluşumu genellikle yavaş ve kademeli bir süreçtir ve tek bir nedene bağlı değildir. İşte kataraktın oluşmasına yol açan başlıca nedenler ve risk faktörleri:

1. İlerleyen Yaş (Yaşlanma)

En yaygın neden yaşlanmadır. Yaşla birlikte göz merceğindeki protein yapıları bozulur, su içeriği değişir ve mercek sertleşir. Bu süreç genellikle 40'lı yaşlardan sonra başlar ve 60 yaş üzerinde belirgin hale gelir. Yaşa bağlı katarakt kaçınılmaz olabilir ve herkeste farklı hızlarda ilerler.

2. Ultraviyole (UV) Işınlarına Maruz Kalma

Güneşten gelen UV-A ve UV-B ışınlarına uzun süre korunmasız maruz kalmak, lens proteinlerine zarar vererek katarakt oluşumunu hızlandırabilir. Bu nedenle güneş gözlüğü kullanımı önemli bir koruyucu önlemdir.

3. Diyabet (Şeker Hastalığı)

Kan şekerindeki yüksek seviyeler, göz merceğindeki sıvı dengesini ve metabolizmayı bozar. Diyabetik hastalarda katarakt daha erken yaşlarda ve daha hızlı gelişme eğilimindedir.

4. Göz Yaralanmaları (Travmatik Katarakt)

Göze alınan darbeler, delici yaralanmalar veya yanıklar lensin yapısını bozabilir ve katarakt oluşturabilir. Bu tip katarakt, yaralanmadan hemen sonra veya yıllar sonra ortaya çıkabilir.

5. Uzun Süreli Kortizonlu İlaç Kullanımı

Özellikle sistemik (ağızdan veya enjeksiyon) ve yüksek dozda kortikosteroid kullanımı, katarakt riskini önemli ölçüde artırır. Bazı göz damlaları da uzun vadede risk oluşturabilir.

6. Genetik Yatkınlık ve Doğuştan Faktörler

Ailede katarakt öyküsü olması riski artırır.
Konjenital (doğuştan) katarakt, hamilelikte geçirilen enfeksiyonlar (kızamıkçık gibi), metabolik bozukluklar veya genetik sorunlardan kaynaklanabilir.

7. Diğer Tıbbi Durumlar ve Faktörler

Hipertansiyon (yüksek tansiyon)
Obezite
Göz iltihabı (üveit) gibi göz hastalıkları
Yüksek miyopi
Geçirilmiş göz ameliyatları
Radyasyon tedavisi (özellikle baş-bölgesine uygulanan)

8. Yaşam Tarzı ve Çevresel Faktörler

Sigara İçmek: Sigara, lensi oksidatif strese maruz bırakarak katarakt riskini ikiye katlayabilir.
Aşırı Alkol Tüketimi: Düzenli ve fazla alkol alımı risk faktörü olarak kabul edilir.
Dengesiz Beslenme: Antioksidanlardan (C ve E vitamini), lutein, zeaksantin ve omega-3 yağ asitlerinden fakir beslenme riski artırabilir.

Özetle:

Katarakt, çoğunlukla yaşlanmanın doğal bir sonucu olarak ortaya çıkar, ancak genetik, sistemik hastalıklar, ilaçlar ve çevresel faktörler bu süreci hızlandırabilir veya erken başlatabilir. Oluşum mekanizması, lens proteinlerindeki yapısal değişiklikler, oksidatif hasar ve sıvı dengesindeki bozulmalardır. Erken teşhis ve düzenli göz muayeneleri önemlidir. Kataraktın tek kesin tedavisi cerrahidir; bulanıklaşan mercek, şeffaf bir yapay mercekle (göz içi lensi) değiştirilir.

Risk faktörlerinden kaçınmak (sigara, UV ışınları, sağlıklı beslenme) kataraktın başlangıcını geciktirebilir, ancak tamamen önlemeyi garanti etmez.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap