Çocuklarda katarakt ameliyatı ne zaman gereklidir?

Çocuklarda katarakt, yalnızca bir göz rahatsızlığı değil, gelişmekte olan görme sistemini tehdit eden ve zamanında müdahale edilmezse kalıcı sonuçlar doğurabilen bir durumdur. Erken teşhis ve doğru zamanda yapılacak cerrahi müdahale, çocuğun görsel geleceğini şekillendirmede en kritik rolü oynar.
07 Aralık 2025

Çocuklarda Katarakt Ameliyatı: Ne Zaman Gereklidir?


Çocuklarda katarakt (konjenital veya infantil katarakt), doğuştan veya yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan lensin saydamlığını kaybetmesi durumudur. Yetişkin kataraktlarından temel farkı, görsel gelişimin kritik döneminde (genellikle ilk 6-8 yıl) meydana gelmesi ve kalıcı görme kaybına (göz tembelliği veya ambliyopi) yol açma riskinin çok yüksek olmasıdır. Bu nedenle zamanlama hayati önem taşır.

Ameliyat Ne Zaman Kesinlikle Gereklidir?


Ameliyat kararı, kataraktın tipine, yoğunluğuna, tek veya çift taraflı oluşuna, çocuğun yaşına ve beraberindeki diğer göz problemlerine göre değişir. Genel prensip şudur:Görme gelişimini engelleyen her katarakt mümkün olan en kısa sürede ameliyat edilmelidir. Gecikme, geri dönüşü olmayan görme kaybına neden olabilir.

Ameliyat Zamanlamasını Belirleyen Kritik Faktörler:


  • Kataraktın Yoğunluğu ve Yeri: Merkezi, yoğun, pupillayı tamamen kapatan kataraktlar acil müdahale gerektirir. Hafif, periferik ve görme aksını etkilemeyen kataraktlar ise yakın takip altında ameliyatsız izlenebilir.
  • Tek Taraflı mı, Çift Taraflı mı Olduğu:
    • Tek Taraflı Yoğun Katarakt: En acil durumdur. Sağlam göz, beyinin hasta gözden gelen bulanık görüntüyü ihmal etmesine (tembellik) neden olur. Ameliyat genellikle hayatın ilk 6-8 haftası içinde,ideal olarak ilk 4-6 haftada yapılmalıdır.
    • Çift Taraflı Yoğun Katarakt: Her iki göz de etkilendiği için görsel uyaran yok denecek kadar azdır. Ameliyat, ilk 8-10 hafta içinde planlanır. İki gözün ameliyatı arasında genellikle kısa bir süre (1-2 hafta) bırakılır.
  • Çocuğun Yaşı:
    • Yenidoğan ve İlk 3 Ay: Yukarıda belirtilen acil zamanlamalar geçerlidir.
    • 3 Ay - 2 Yaş: Görsel gelişim çok hızlıdır. Tespit edildiği anda hızla ameliyat planlanır.
    • 2 Yaş Üstü: Kritik görsel gelişim dönemi devam etmekle birlikte, zamanlama kataraktın yoğunluğuna bağlıdır. Görme azalması yapan kataraktlar için ameliyat gerekli olabilir.
  • Göz Tembelliği Riski: Ameliyatın asıl amacı, göz tembelliğini önlemek veya minimize etmektir. Bu risk ne kadar yüksekse, ameliyat o kadar erken yapılır.
  • Eşlik Eden Diğer Göz Hastalıkları: Glokom, göz içi enfeksiyon, retina problemleri varlığında durum daha karmaşık hale gelir ve zamanlama buna göre ayarlanır.

Ameliyat Sonrası Süreç: Ameliyat Sadece Başlangıçtır

Çocuk katarakt ameliyatı, yetişkinlerdeki gibi basit bir lens değişimi değildir. Ameliyat sonrası süreç en az ameliyat kadar önemlidir:
  • Göz İçi Lens (GİL) Yerleştirilmesi: 2 yaş üzeri çocuklarda genellikle primer GİL yerleştirilir. 2 yaş altında ise bu tartışmalı bir konudur; bazı merkezlerde kontakt lens veya gözlük ile düzeltme yapılır, GİL daha sonra yerleştirilebilir.
  • Görsel Rehabilitasyon: Ameliyatla beraber göz tembelliği tedavisi (sağlam gözün kapatılması - kapama tedavisi) derhal başlar ve yıllarca sürebilir.
  • Yüksek Dereceli Gözlük veya Kontakt Lens Kullanımı: GİL takılmamışsa, çocuk yüksek numaralı lenslerle takip edilir.
  • Yoğun ve Uzun Süreli Takip: Çocuk, glokom, kapsül kesafeti, retina problemleri ve göz tembelliği açısından ömür boyu düzenli aralıklarla takip edilmelidir.

Sonuç Olarak:

Çocuklarda katarakt ameliyatının zamanlaması, görme kaybını önlemek adına bir "acil elektif cerrahi" olarak değerlendirilmelidir. Karar, pediatrik oftalmoloji uzmanları tarafından, bebeğin/genç çocuğun tüm özellikleri değerlendirilerek verilir. Aileler için en önemli adım, yenidoğan göz muayenelerini aksatmamak ve göz bebeğinde beyazlık, göz kayması, ışığa tepkisizlik veya anormal göz hareketleri fark edildiğinde vakit kaybetmeden bir göz doktoruna başvurmaktır. Erken teşhis ve zamanında müdahale, çocuğun ömür boyu sağlıklı bir görme yetisine kavuşmasında belirleyicidir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap
şifre
Sizden Gelen Sorular / Yorumlar
Çok Okunanlar
Katarakt Nasıl Oluşur?
Katarakt Nasıl Oluşur?
Haber Bülteni
Güncel
Katarakt Ameliyatı Sonrası Lens Kayması
Katarakt Ameliyatı Sonrası Lens Kayması
Güncel
Katarakt Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
Katarakt Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
Güncel
Katarakt Ameliyatı Sonrası Sorunlar
Katarakt Ameliyatı Sonrası Sorunlar
;